مقدمه
اصولاً هر شبکه الکتریکی گسترده را می‌توان شامل بخش‌های تولید (Generation) و انتقال (Transformation) تبدیل (Transformation) توزیع (Distribution) و مصرف (Consumption) دانست .
خطوط هوایی انتقال انرژی که از اجزاء اصلی شبکه‌های الکتریکی گسترده محسوب می‌شوند وظیفه انتقال انرژی الکتریکی از نقاط تولید به مراکز مصرف را بعهده داشته و می‌توان آنها را به رگهای حیاتی صنعت برق تشبیه نمود . در اغلب مواقع مسئله چگونه امر تغذیه انرژی الکتریکی را به مراکز تولید آن وابسته می‌دانند در صورتیکه تنها ۳۵ درصد کل مخارج ایجاد نیروگاه و ۶۵ درصد بقیه صرف انتقال این انرژی و رساندن آن به نقاط مصرف می‌گردد . همواره مورد توجه خاص دت اندرکاران صنعت برق و طراحان خطوط انتقال بوده تا با استفاده از تکنیکهای مدرن طراحی و بهره‌گیری از آخرین دستاوردهای علمی در این زمینه ضمن بالا بردن کیفیت انتقال ، هزینه‌های لازم را نیز به حداقل رسانند . نکته مهم دیگر که استفاده از تکنیکهای جدید طراحی را اجتناب ناپذیر می‌سازد تلفات انرژی در طول خطوط انتقال است که هر ساله درصدی از این انرژی را که با مخارج سنگین تهیه می‌شود بدون هیچ استفاده ای به هدر می‌دهد .
البته موضوع تلفات انرژی الکتریکی منحصر به انتقال بوده و در سایر بخشها مانند تولید تبدیل و توزیع نیز سهم توجهی از انرژی الکتریکی تلف می‌شود . آمارهای موجود نشان می‌دهند که در کشور ما سیر نزولی تلفات در بخش انتقال طی سالیان اخیر نسبت به سایر بخشها سریعتر بوده و این نتیجه بازنگری مداوم بر روشهای قبلی و به روز در آوردن آنها مطالعه و تحقیق مستمر و سرانجام تلاش در جهت دستیابی به آخرین تکنولوژی مورد استفاده در کشورهای پیشرفته در این زمینه می‌باشد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول : مقدمه‌ای در مورد خطوط انتقال و رگولاسیون ولتاژ در خطوط انتقال
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………
مفهوم رگولاسیون ولتاژ ……………………………………………………………………………….
الف- خطوط انتقال کوتاه ………………………………………………………………………………
ب- خطوط انتقال متوسط ……………………………………………………………………………..
ج – خطوط انتقال بلند …………………………………………………………………………………..
تاثیر ولتاژ بر روی ضریب بهره انتقال ……………………………………………………………
راه‌حل‌های کنترل ولتاژ در شبکه …………………………………………………………………..
عوامل افت ولتاژ …………………………………………………………………………………………
اهداف ………………………………………………………………………………………………………..
فصل دوم
تعاریف یک سیستم قدرت و انواع شبکه‌ها ………………………………………………………
تاثیرولتاژ بر روی ضریب بهره انتقال ……………………………………………………………
علل استفاده از شبکه‌های سه فاز ………………………………………………………………….
انواع شبکه‌ها ……………………………………………………………………………………………….
افت ولتاژ و تلفات انرژی ……………………………………………………………………………….
طراحی شبکه‌های توزیعی …………………………………………………………………………….
فصل سوم : مقدمه‌ای بر انواع انرژی در ایران
تولید و توزیع ……………………………………………………………………………………………..
منابع انرژی برق در ایران …………………………………………………………………………….
انتقال و توزیع برق ……………………………………………………………………………………..
توزیع نیرو …………………………………………………………………………………………………
منابع انرژی طبیعی جدید و طبیعی موجود ……………………………………………………..
فصل چهارم : انتخاب سطح ولتاژ در انتقال
مقدمه ………………………………………………………………………………………………………..
انتخاب ولتاژ اقتصادی …………………………………………………………………………………
الف) تعیین ولتاژ به کمک رابطه تجربی استیل …………………………………………………
ب) تعیین ولتاژبه کمک منحنی تغییرات ولتاژ ……………………………………………………
ج) رابطه تجربی جهت تعیین ولتاژ انتقال در مسافت طولانی ……………………………..
د) یک رابطه تجربی دقیق جهت تعیین ولتاژ در انتقال ……………………………………….
فصل پنجم : بررسی انجام ولتاژ‌ها
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………
اضافه ولتاژهای موجی …………………………………………………………………………………
اضافه ولتاژهای موقت ………………………………………………………………………………..
فصل ششم : اثر نوسانات ولتاژ بر دستگاههای الکتریکی و روشهای اصلاح آن
چکیده …………………………………………………………………………………………………………
۱- اثر تغییرات ولتاژ بر عملکرد وسایل الکتریکی ………………………………………………
۲- افت ولتاژ مجاز در اجزاء شبکه ………………………………………………………………..
۳- روشهای تنظیم ولتاژ در شبکه توزیع ………………………………………………………..
۴- تنظیم در قسمتهای مختلف شبکه توزیع ………………………………………………………
۵- روش کنترل دستگاههای تنظیم ولتاژ ………………………………………………………….
فصل هفتم : بهبود تنظیم ولتاژ در خطوط توزیع انرژی الکتریکی
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………
تصحیح کننده ولتاژ ترانسفورماتوری ……………………………………………………………
تصحیح کننده ولتاژ راکتیو TSC/TSR……………………………………………………………..
فصل هشتم : تنظیم سریع ولتاژ ژنراتور
۱- تنظیم کننده تیریل …………………………………………………………………………………….
۲- تنظیم کننده سکتور گردان ……………………………………………………………………….
۳- تنظیم کننده روغنی …………………………………………………………………………………..
۴- تنظیم کننده آمپلیدین …………………………………………………………………………………
فصل نهم : سیستم MOSCAD برای جبران افت ولتاژ
کاربرد عملی ………………………………………………………………………………………………..
مراحل تولید و توزیع نیروی برق …………………………………………………………………..
سیستم اتوماتیک کنترل شبکه توزیع از راه دور DA………………………………………..
پایه واساس طرز کار سیستم کنترل از راه دور DA…………………………………………
مشخصات مهم و اصلی MOSCADRTU………………………………………………………..
شرح جعبه MOSCAD کنترل از راه دور و قابل برنامه‌ریزی …………………………….
ارتباط متغیرها ……………………………………………………………………………………………
فصل دهم : تنظیم ولتاژ ترانسفورماتور
تنظیم طولی ولتاژ ………………………………………………………………………………………..
تنظیم ولتاژ زیربار ………………………………………………………………………………………
تنظیم عرضی ولتاژ ……………………………………………………………………………………..
فصل یازدهم : بررسی کنترل ولتاژ و راههای جبران سازی آن
الف ) کنترل قدرت راکتیو و ولتاژ توسط ترانسفورماتورهای متغییر …………………
ب) عملکرد خطوط انتقال بدون جبران کننده ……………………………………………………
۱- خط انتقال در شرایط بی‌باری ……………………………………………………………………
۲- خط انتقال در شرایط بارداری ………………………………………………………………….
ج ) جبران کننده‌های ثابت ، موازی در سیستم به هم پیوسته ……………………………
د) انواع جبران کننده‌ها ………………………………………………………………………………..
جبران کننده‌های راکتیو ………………………………………………………………………………..
و ) کندانسورهای سنکرون ……………………………………………………………………………
هـ) جبران کننده‌های استاتیک ………………………………………………………………………..
این گزارش حاوی مطالبی در مورد چگونگی انتقال نیروی برق از نیروگاه ها تا توزیع برق می باشد . مهمترین بخش این گزارش شامل :
تجهیزات پست ، به طور اهم و تجهیزات پست ۲۰/۶۳ کیلو ولت می باشد که تجهیزات نصب شده در پست و موارد استفاده آن به طور کلی شرح داده شده است .
به طور خلاصه مواردی که افراد بهره بردار در مورد تجهیزات و بهره برداری بدانند و بدان توجه داشته باشند ذکر گردیده است و هم چنین این گزارش مورد توجه افرادی که در پستهای فشار قوی کنترل پست را عهده دار می باشند چنانچه با آگاهی و شناخت از تجهیزات مورد تصدی انجام وظیفه نمایند می توانند مهمترین بهره وری را در بهره برداری صحیح از شبکه قدرت را داشته باشند .
فهرست مطالب
عنوان
خلاصه گزارش صفحه
۱
مقدمه ۲
تاریخچه صنعت برق ۴
فصل اول :آشنایی با پستهای فشار قوی ۷
مقدمه ۸
(۱-۱) انواع پست ها از نظر ولتاژ ۹
(۱-۱-۱)پستهای بالابرنده ولتاژ ۹
(۲-۱-۱) پستهای کاهنده ولتاژ یا توزیع ۹
(۳-۱-۱) پستهای کلیدی ۱۰
(۲-۱) انواع پستها از نظر قرار گرفتن تجهیزات ۱۰
(۱-۲-۱) پستهای فضای باز ۱۰
(۲-۲-۱) پستهای فضای بسته ۱۱
(۳-۱) اجزای تشکیل دهنده پستها ۱۲
(۱-۳-۱) اجزای داخلی ۱۲
(۲-۳-۱) اجزای محوطه ۱۸
فصل دوم: کلیدهای فشار قوی ۲۷
مقدمه ۲۸
(۱-۲) انواع کلیدهای فشار قوی ۲۸
(۱-۱-۲) کلید بدون بار (سکسیونر) ۲۸
(۲-۱-۲) موارد کاربرد سکسیونر ۳۰
(۳-۱-۲) انواع مختلف سکسیونر ۳۰
(۱-۳-۱-۲)سکسیونر تیغه ای ۳۱
(۲-۳-۱-۲)سکسیونر کشویی ۳۱
(۳-۳-۱-۲) سکسیونر دورانی ۳۲
(۴-۳-۱-۲) سکسیونر قیچی ای یا پانتوگراف ۳۳
(۲-۲) انتخاب سکسیونر از نظر نوع و مشخصات ۳۴
(۳-۲) سکسیونر یا کلید قابل قطع زیر بار ۳۴
(۴-۲) کلید قدرت یا دیژنگتور ۳۴
(۵-۲) انواع کلیدهای قدرت ۳۵
(۱-۵-۲) کلید روغنی ۳۵
(۲-۵-۲) کلید کم حجم روغن ۳۷
(۳-۵-۲) کلید اکسپانسیون ۳۹
(۴-۵-۲) کلید هوایی ۳۹
(۵-۵-۲) کلید گاز سخت(جامد) ۴۰
(۶-۵-۲) کلید sf6 ۴۱
(۷-۵-۲) کلیدهای خلاء ۴۳
(۶-۲) چفت و بست کلید سکسیونر و کلید قدرت (اینترلاک) ۴۳
(۱-۶-۲) چفت و بست مکانیکی ۴۴
(۲-۶-۲) چفت و بست الکتریکی ۴۵
فصل سوم: ترانسفورماتورهای قدرت ، جریان و ولتاژ ۴۶
مقدمه ۴۷
(۱-۳) تاریخچه ساخت ترانسفورماتور های قدرت ۴۷
(۲-۳) تعریف ترانسفورماتور ۴۸
(۳-۳) اساس کار ترانسفورماتور ۴۹
(۴-۳)انواع ترانسفورماتور ۵۰
(۵-۳)ساختمان ترانسفورماتور ۵۰
(۱-۵-۳) هسته ۵۱
(۲-۵-۳) سیم پیچ (بوبین) ۵۲
(۳-۵-۳) تپ چنجر ۵۳
(۴-۵-۳) تانک اصلی روغن ۵۳
(۵-۵-۳) منبع ذخیره روغن ۵۴
(۶-۵-۳) لوله انفجار ۵۵
(۷-۵-۳) درجه روغن نما ۵۵
(۸-۵-۳) شیرها و واشرهای ترانسفورماتور ۵۵
(۹-۵-۳) جعبه کنترل فرمان ، پنکه ترموستات و غیره ۵۶
(۱۰-۵-۳) ترمومتر (نشان دهنده درجه حرارت روغن) ۵۶
(۱۱-۵-۳) بوشینگ ها ۵۷
(۶-۳) تابلوی مشخصات ترانسفورماتور ۵۷
(۷-۳) کار موازی کردن ترانسفورماتور ۵۸
(۸-۳) شرط موازی بستن ترانسفورماتور ۵۸
(۹-۳) گروه برداری ترانسفورماتور ها ۵۸
(۱۰-۳) روغن ترانسفورماتور ۵۹
(۱۱-۳) ترانسفورماتور ولتاژ یا p.T ۵۹
(۱۲-۳) ترانسفورماتور ولتاژ خازنی یا C.V.T ۵۹
(۱۳-۳) ترانسفورماتور جریان یا C.T ۶۱
(۱-۱۳-۳) ترانسفورماتور جریان مخزن دار ۶۳
(۲-۱۳-۳) ترانسفورماتور جریان نوع قالبی ۶۳
فصل چهارم : شین و شینه بندی ۶۴
مقدمه ۶۵
(۱-۴) انواع شینه بندی ۶۵
(۱-۱-۴) شینه بندی ساده ۶۵
(۲-۱-۴) شینه بندی اصلی و انتقالی ۶۶
(۳-۱-۴) شینه بندی دوبل ۶۷
(۴-۱-۴) شینه بندی ۵/۱ کلیدی ۶۸
(۵-۱-۴) شینه بندی دو کلیدی ۶۸
(۶-۱-۴) شینه بندی حلقوی ۶۹
(۷-۱-۴) شینه بندی سه کلیدی ۶۹
(۸-۱-۴) شینه بندی ترکیبی ۶۹
فصل پنجم : برقگیرها ۷۱
مقدمه ۷۲
(۱-۵) انواع برقگیر از نظر ساختمان و عمل کردشان ۷۴
(۱-۱-۵) برقگیر جرقه ای ۷۴
(۲-۱-۵) برقگیر آرماتور ۷۴
(۳-۱-۵) برقگیر لوله ای ۷۵
(۴-۱-۵) برقگیر با فنتیل ۷۶
(۲-۵) طرز انتخاب و محل نصب برقگیر ۷۶
(۱-۲-۵) برقگیر نوع پست ۷۷
(۲-۲-۵) برقگیر نوع خط ۷۷
(۳-۲-۵) برقگیر نوع توزیع ۷۷
(۳-۵) مشخصات برقگیرها ۷۷
(۴-۵) محل نصب برقگیر در پست ۷۷
فصل ششم : زمین کردن پست ۷۸
مقدمه ۷۹
(۱-۶) انواع زمین کردن ۷۹
(۱-۱-۶) زمین کردن حفاظتی ۷۹
(۲-۱-۶) زمین کردن الکتریکی ۸۰
(۳-۱-۶) انواع زمین کردن الکتریکی ۸۰
(۱-۳-۱-۶) زمین کردن مستقیم ۸۰
(۲-۳-۱-۶) زمین کردن غیر مستقیم ۸۰
(۳-۳-۱-۶) زمین کردن باز ۸۰
فصل هفتم : رله ها و وسائل حفاظتی در سیستم های الکتریکی ۸۴
(۱-۷) سیستمهای حفاظتی و اهمیت آن ها ۸۵
(۲-۷) کار یک سیستم حفاظتی مطمئن ۸۵
(۳-۷) تعریف رله ۸۶
(۴-۷) ساختمان و طرز کار رله ۸۶
(۵-۷) تغذیه رله ها ۸۷
(۶-۷) عواملی که موجب تحریک رله های حفاظتی می شوند ۸۷
(۱-۶-۷) شدت جریان ۸۷
(۲-۶-۷) ولتاژ الکتریکی ۸۷
(۳-۶-۷) فرکانس ۸۷
(۴-۶-۷) قدرت الکتریکی ۸۸
(۵-۶-۷) جهت جریان ۸۸
(۷-۷) انواع رله ها در یک سیستم حفاظتی ۸۸
(۱-۷-۷) رله سنجشی ۸۸
(۲-۷-۷-) رله زمانی ۸۸
(۳-۷-۷-) رله جهتی ۸۹
(۴-۷-۷) رله خبر دهنده ۸۹
(۵-۷-۷) رله های کمکی ۸۹
(۸-۷)رله های تحت ولتاژ و بدون ولتاژ ۹۰
(۹-۷) طرز قرار گرفتن رله ها در مدار الکتریکی ۹۰
(۱-۹-۷) رله های اولیه ۹۱
(۲-۹-۷) رله های ثانویه ۹۱
(۱۰-۷) رله های اصلی و کمکی ۹۱
(۱۱-۷) رله جریان زیاد ۹۲
(۱۲-۷) رله جریان زیاد تاخیری ۹۲
(۱۳-۷) رله جریان زیاد معکوس ۹۳
(۱۴-۷) رله جهت یاب ۹۳
(۱۵-۷) رله دیستانس ۹۳
(۱۶-۷) رله دیفرانسیل ۹۴
(۱۷-۷) رله R.E.F ۹۵
(۱۸-۷) رله زمین (نوتر) ۹۵
(۱۹-۷) رله اتوریکلوزر ۹۶
(۲۰-۷) رله حفاظت ترانس ۹۶
(۲۱-۷) رله بوخهلتس ۹۷
(۲۲-۷) رله حفاظت خط ۹۷
فصل هشتم : باتری ها و باتری شارژرها ۱۰۳
مقدمه ۱۰۴
(۱-۸) ولتاژ باتری ۱۰۵
(۲-۸) ظرفیت باطری ۱۰۵
(۳-۸) طبقه بندی باتریها ۱۰۵
(۴-۸) موارد کاربردی باتریها ۱۰۶
(۵-۸) شارژ باتریها ۱۰۷
(۱-۵-۸) شارژ آرام یا آهسته ۱۰۷
(۲-۵-۸) شارژ سریع یا تند ۱۰۷
(۳-۵-۸) شارژ تدریجی ۱۰۷
(۶-۸) باتریهای شارژ شده خشک ۱۰۸
(۷-۸) نکات ایمنی در مورد باتری ۱۰۸
(۸-۸) بهره برداری و نگهداری از باتری های پستها و نیروگاهها ۱۰۹
(۹-۸) بازرسی و نگهداری عادی ۱۱۰
(۱-۹-۸) بازرسی روزانه در هر شیفت ۱۱۰
(۲-۹-۸) بازرسی هفتگی ۱۱۰
(۳-۹-۸) بازرسی هر دو ماه یکبار ۱۱۱
(۴-۹-۸) بازرسی سالیانه ۱۱۲
(۱۰-۸) باتری شارژرها ۱۱۳
(۱-۱۰-۸) تعریف کلی ۱۱۳
(۲-۱۰-۸) کاربرد ۱۱۳
(۳-۱۰-۸) موارد استعمال ۱۱۳
(۴-۱۰-۸) شرح کلی دستگاه ۱۱۳
(۵-۱۰-۸) کنترل باتری شارژرها ۱۱۴
(۶-۱۰-۸) طبقه بندی شارژرها ۱۱۴
(۷-۱۰-۸) مسائل عمومی شارژرها ۱۱۴
(۱۱-۸) اصول کار باتری شارژرها ۱۱۵
(۱-۱۱-۸) مدار پل یکسو کننده ۱۱۵
(۲-۱۱-۸) مدار کنترل کننده ۱۱۵
(۳-۱۱-۸) مدار تغییر دهنده حالت کار شارژر ۱۱۵
(۴-۱۱-۸) مدار حفاظت جریان مستقیم در پستهای فشار قوی ۱۱۵
(۱۲-۸) قطع جریان مستقیم ۱۱۶
(۱۳-۸) زمین شدن باتری ۱۱۶
(۱۴-۸) نرمال نبودن ولتاژ مستقیم ۱۱۷
(۱۵-۸) قطع جریان متناوب شارژر پست ۱۱۷
فصل نهم : مقررات حفاظت استاندارد ۱۱۸
(۱-۹) مقررات مربوط به تعویض شیفت ۱۱۹
(۲-۹) مقررات مربوط به ثبت وقایع در دفتر گزارش ۱۱۹
(۳-۹) شرح وظایف اپراتوریست در ارتباط با مرکز دیسپاچینگ ۱۱۹
(۴-۹) دستورالعمل ثابت بهره برداری از شبکه های فوق توزیع کنترل ولتاژ ۱۲۰
(۵-۹) دستور العمل و عملیات هنگام بی برق شدن پست و نحوه برقدار کردن آن ۱۲۰
(۶-۹) مراقبتهای ظاهری و بازدید ۱۲۲
(۷-۹) نحوه موازی کردن ترانسفورماتورها ۱۲۳
(۸-۹) نحوه ارسال گزارش حوادث به مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع ۱۲۴
(۹-۹) وظایف مسئول پست ۱۲۵
فصل دهم: مقررا ت و دستور العمل ۱۲۶
مقدمه
(۱-۱۰) ایجاد محیط ایمن کار برای افراد ۱۲۷
۱۲۷
(۲-۱۰) جلوگیری از انرژی دار شدن مجدد دستگاه ها و یا خطوط ۱۲۷
(۳-۱۰) حفاظت از دستگاه ها و خطوط ۱۲۷
(۴-۱۰) پایدار نگه داشتن شرایط تضمین شده ۱۲۸
(۵-۱۰) کارتهای حفاظتی و هشدار دهنده ۱۲۸
(۱-۵-۱۰) کارت حفاظت شخصی ۱۲۸
(۲-۵-۱۰) کارت حفاظت دستگاه ۱۳۰
(۳-۵-۱۰) کارت احتیاط ۱۳۱
(۶-۱۰)کاربرد فرم های ضمانت نامه ۱۳۳
(۷-۱۰) فرمهای ضمانت نامه ۱۳۳
(۱-۷-۱۰) صدور فرمهای ضمانت نامه ۱۳۳
(۲-۷-۱۰) فرم درخواست صدور ضمانت نامه ۱۳۴
(۳-۷-۱۰) وظایف تصویب کننده نهایی فرم درخواست صدور ضمانت نامه ۱۳۴
(۴-۷-۱۰) مقررات عمومی درخواست صدور ضمانت نامه ۱۳۵
(۵-۷-۱۰) معتبر کردن فرم ضمانت نامه ۱۳۶
(۶-۷-۱۰) فرم تضمین نامه ایستگاه ۱۳۷
(۷-۷-۱۰) وظایف مسئولان صادر کننده فرم ضمانت نامه ۱۳۸
فصل یازدهم : مقررات ایمنی در پستهای فوق توزیع
(۱-۱۱) مقررات ایمنی ۱۴۰
۱۴۱
فصل دوازدهم : حادثه و موارد پیش بینی نشده در پستهای فوق توزیع ۱۴۳
حادثه ۱۴۴
فصل سیزدهم : ارائه پیشنهادهای به حداقل رساندن ضایعات ۱۴۶
پیشنهادات ۱۴۷
فصل چهاردهم : مشخصات پست ۲۰/۶۳ کیلو ولت فیروزکوه ۱۵۰
منابع و مآخذ ۱۷۶
منابع و مآخذ
تجهیزات پستها آقایان مهندس رشیدی و نیکبخت
رله و و سایل حفاظتی جزوه های آموزشی آگاهان نیرو
مقررات و دستورالعمل آقای فرامرز خالویی
و همچنین جزوات و کتابهای آموزشی دانشکده شهید عباسپور
